Is dit het nieuwe normaal, Mark?
In de verte hoor ik een paniekerige vrouwenstem schreeuwen: ‘Aan de kant, aan de kant, aan de kant.’ Ze heeft het tegen haar kind dat ik nergens kan ontdekken. Dan zie ik haar vanuit mijn ooghoek. Een klein meisje van een jaar of drie met haar fietsje in de hand. Ze drukt zich helemaal tegen de muur en lijkt erin te willen verdwijnen. Haar blik is verwrongen van angst. Vervolgens zie ik haar moeder, vader en zusje ons tegemoet komen. Ze willen ons overduidelijk mijden hetgeen blijkt uit de meer dan 1,5 meter afstand die ze hanteren. Ik kijk nog een keer verbaasd en met compassie naar de angstige kleuter. Terwijl ik naar huis loop laat dit voorval mij niet los.
De eerste 7 levensjaren van een kind zijn essentieel voor de ontwikkeling! Welke impact heeft opvoeding doorspekt van angst op kinderen? Welke invloed heeft het ‘nieuwe normaal’ op vrij en frank in de wereld staan? Hoe veilig voelt een kind zich in deze omstandigheden? Hoe zit het met het vertrouwen in zichzelf en de wereld om hen heen? Welke zijn mogelijk lichamelijke consequenties? Heb je daar al eens goed over nagedacht Mark?
Is dit het nieuwe normaal, Mark?
Ik zie een foto van een terminale oudere man liggend op een brancard die afscheid neemt van zijn vrouw. Zij staat achter een woonkamerraam. Hij bevindt zich buiten aan de ander kant van het raam op gepaste afstand! Half rechtop zittend heft hij zijn arm als laatste groet omhoog. Het beeld raakt me tot in het diepst van mijn ziel.
Afscheid nemen van een geliefde, die stervende is: Geen knuffel, geen omhelzing, geen samenvouwen van elkaars handen en geen steun door fysieke aanwezigheid. De woorden koud, liefdeloos, ongelooflijk en onmenselijk zijn hier volgens mij op zijn plaats.
Wat gaat het trauma dat op deze wijze ontstaat, veroorzaken bij geliefden? Hoe eenzaam is het om te sterven zonder familie en dierbaren? Heb je daar al eens goed over nagedacht Mark?
Is dit het nieuwe normaal, Mark?
‘Wanneer kom je weer?,’ vraagt mijn dementerende moeder voor de zoveelste keer. Geduldig leg ik haar uit dat ik niet bij haar op bezoek mag (sinds begin maart 2020). ‘Dat is raar’ zegt ze. De ene keer is ze heel verdrietig hierover en vloeien de tranen rijkelijk, een andere keer gaat het iets beter. Zelf snak ik er naar om haar te kunnen zien en te omarmen. Samen genieten van een kopje thee met appeltaart. Samen lachen om de grapjes van Arie. Ik wil haar handen weer masseren, haar verzorgen, lippenstift opdoen en haar haar een beetje in model brengen. Het zijn de kleine dingen die juist zo waardevol zijn, voor ons alle twee.
Mensen, zoals mijn moeder, in de laatste fase van hun leven het belangrijkste ontnemen namelijk het bezoek van hun kinderen, kleinkinderen en andere familieleden. Welke gevolgen heeft het bezoekverbod voor de kwaliteit van leven en levensduur van (dementerende) ouderen? Kan het verdriet dat hierdoor ontstaat gemeten worden door deskundigen? Kan het zijn dat ouderen daardoor eerder overlijden?
Heb je daar wel eens weloverwogen over nagedacht Mark?
Gewoon logisch nadenken biedt een ander perspectief
Even wat zaken op een rijtje:
- Een baby die niet aangeraakt wordt en die elke vorm van liefde onthouden wordt gaat dood. Aanraken en liefde in welke vorm dan ook zijn dus essentieel. Daar is onderzoek naar gedaan en is geen twijfel over mogelijk.
- Ons immuunsysteem, nodig om ons te beschermen o.a. tegen infectieziektes, krijgt een boost door liefde en fysiek contact.
- Gelukkig zijn is het beste medicijn dat er is. Je maakt gelukshormonen aan die je helpen om gezonder te zijn. Hoe gelukkig wordt je van onvrij zijn? Laten we wel wezen we mogen niet veel! Eerlijk gezegd mogen vooral die dingen die we leuk vinden en die ons ontspannen niet. Het betreft hoofdzakelijk aspecten welke we nodig hebben voor ons welzijn. Die heel normaal zijn! Juist die dingen mogen we niet meer. Een feit is dat we hier we niet heel erg gelukkig van worden.
Liefde heelt alle wonden
Liefde kent vele vormen en uitingen. Zoals bijvoorbeeld: elkaar kort aanraken, een omhelzing, een knuffel, een kusje, elkaars hand vastpakken, elkaar diep in de ogen kijken, elkaars warmte voelen en dicht bij elkaar zijn. In het zogenaamde nieuwe normaal wordt er veel aan gedaan om juist die broodnodige liefde aan de kant te zetten. Sterker nog ze wordt zwart gemaakt, verguist, als niet normaal bestempeld en aangewezen als dader bij besmetting met het Corona virus.
Ik vraag je Mark: ‘Is dit wat je bedoelt met het nieuwe normaal?’
De kans is klein dat ik een persoonlijk antwoord van je krijg. Daarom eindig ik met een advies aan jou in je eigen woorden zodat je deze herkent en er heel misschien iets mee doet:
Els Bliek
op 17 May 2020Hilda Meeldijk-Greijn
op 03 Mar 2021Slaapwijsheid
op 02 Nov 2021Claire en Arie Seelen
op 03 Nov 2021